Mythes over depressie

De woorden ‘depressief’ of ‘depri’ worden tegenwoordig vaak gebruikt wanneer iemand zich minder goed voelt. Hiermee gaan we vaak kort door de bocht, want een depressie is niet hetzelfde als een dip, een off-day of je een korte tijd somber voelen. Een depressie beheerst je leven gedurende langere tijd.
Lees meer over de kenmerken van een depressie

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is depressie wereldwijd een belangrijk gezondheidsprobleem waar bijna een vierde van de mensen vroeg of laat mee te maken krijgt. In België zien we bijvoorbeeld ook dat het aantal jongeren met depressie toeneemt, evenals het gebruik van antidepressiva bij deze leeftijdsgroep.

Er doen nog veel misverstanden en mythes de ronde over depressie. We zetten er hier een aantal op een rijtje.

Een depressie is iets voor zwakke mensen

Nee, ook ‘sterke’ mensen kunnen psychische problemen, zoals een depressie, krijgen. Iedereen kan depressief worden, hoe sterk je ook bent. Een depressie doormaken wil dus niet zeggen dat je een ’zwakkeling’ bent. Een depressie ontstaat door een combinatie van biologische, psychologische en situationele factoren waardoor je draagkracht ondermijnd wordt. Dit kan je zodanig uitputten dat je lichaam en geest volledig uit balans geraken.

Depressieve mensen huilen heel de tijd

Er zijn inderdaad depressieve mensen die zich voortdurend somber en verdrietig voelen. Maar naast somberheid kunnen ze ook andere gevoelens ervaren zoals angst, kwaadheid en zelfs vreugde. Daarnaast is het ook mogelijk dat iemand in een depressie geen gevoelens meer ervaart en zich leeg voelt. Anderen doen zich anders of vrolijker voor dan ze zich eigenlijk voelen.

Je kan jezelf er overheen zetten wanneer je wat positiever gaat denken

Negatieve gedachtepatronen zijn inderdaad eigen aan een depressie. Via bijvoorbeeld Cognitieve Gedragstherapie kan je hier meer inzicht in geven waardoor je er meer grip op krijgt. Maar dat is niet hetzelfde als even positief te denken dat er ‘na regen wel zonneschijn komt’. Er is meer voor nodig om uit een depressie te geraken.

Depressie is je eigen schuld

Neen, je kiest niet voor een depressie. Er wordt vaak gedacht dat depressie wijst op een gebrek aan wilskracht, dat het aanstellerij en zelfmedelijden is en daardoor je eigen schuld. Maar een depressie is niet je eigen schuld en wijst niet op aanstellerij. Een depressie overvalt je en is een ernstige aandoening.

We zijn allemaal toch wel eens depressief

Iedereen heeft wel eens ‘een dipje’ of een korte periode van moedeloosheid. Een goede huilbui of bijpraten met een vertrouwenspersoon is dan soms voldoende om je sombere gedachten en gevoelens terug te dringen. Maar bij een depressie biedt niets nog troost en het gebrek aan plezier beleven kan weken of langer aanhouden.

Zogenaamde lichte depressies kunnen wel eens 'vanzelf' overgaan. Concreet wil dit eigenlijk zeggen dat je voldoende steun vond in je nabije omgeving en zorg kon dragen voor jezelf. Maar bij meer ernstige vormen van depressie, heb je doorgaans hulp van buitenaf nodig. Heel je leven lijdt eronder.

Een depressie wordt altijd uitgelokt door zware stress of door traumatische ervaringen

Langdurig aanhoudende stress, traumatische gebeurtenissen en opgroeien in ongunstige omstandigheden zijn inderdaad belangrijke elementen die het risico op een depressie verhogen. Maar zeker niet iedereen die deze zaken meemaakt wordt uiteindelijk depressief. Anderzijds is er soms helemaal geen duidelijke aanleiding of oorzaak te vinden van een depressie.

Depressie is niet eenduidig te verklaren. Allerlei sociale, psychologische en biologische factoren spelen op elkaar in. Geen enkele factor op zich kan alles verklaren. Daarom kan depressie vele gezichten hebben.

Bij een depressie moet je vooral veel slapen

Een depressie kan inderdaad de neiging opwekken om vaak in bed te kruipen en te slapen. Meer slapen is echter geen oplossing om met een depressie om te gaan. Het is eerder aangewezen om een evenwichtig slaappatroon aan te houden, te vermijden overdag veel te slapen en regelmaat in te bouwen. Iedere dag ongeveer op hetzelfde moment te gaan slapen en ’s morgens op hetzelfde moment op te staan.

Een depressie moet altijd behandeld worden met medicatie

Antidepressiva kunnen ingezet worden bij sommige ernstige vormen van depressie. Maar het zijn geen wondermiddelen en ze worden best niet systematisch voorgeschreven bij alle depressieve klachten. Bij mildere depressieve klachten geniet een niet-medicamenteuze aanpak de voorkeur.

Antidepressiva hebben trouwens niet onmiddellijk effect op depressieve klachten. Het gunstig effect van een antidepressivum treedt op na gemiddeld 3 tot 6 weken. Antidepressiva kunnen helpen in de beginfase van herstel om de klachten te verlichten.

Bij een depressie denk je altijd aan zelfmoord

Het klopt dat vaak denken aan de dood, zelfmoordgedachten en –pogingen symptomen kunnen zijn van een depressie, maar zeker niet alle depressieve mensen hebben hier last van. Wanneer ze er wel mee te maken hebben dan betekent dit vaak niet dat ze echt dood willen, maar eerder dat ze niet verder willen leven gebukt onder een depressie. Ze zien (tijdelijk) geen andere manieren om uit hun depressie te geraken.